Klasik müzik tarihinin büyük bestecilerinden Çaykovski’nin Türkiye’ye geldiğini biliyor muydunuz?
Besteci, şef ve müzik tarihçisi Emre Aracı, Çaykovski’nin 1886 ve 1889 tarihlerindeki İstanbul ziyaretlerinde anı defterine düştüğü anekdotları kitaplaştırdı. İş Kültür Yayınları tarafından yayımlanan kitapta turneye giderken ve dönerken Trabzon, İstanbul ve İzmir’e uğrayan bestecinin buralar hakkındaki anılarını okuyacak, dönemin İstanbul’unun sanat dünyası hakkında da detaylı bilgiye sahip olacaksınız.
Kitap ünlü bestecinin hayatına kısa bir gezintiyle başlıyor. Ardından ise Çaykovski’nin turne yolculuğundaki Türkiye serüveni gözler önüne seriliyor. Tiflis ve Batum’u geçerek Türkiye topraklarına ayak basan bestecinin ilk durağı Trabzon oluyor. 13 Mayıs 1886’da gemiyle Trabzon’a ulaşan besteci mektubunda burayı “rüya şehir” olarak tanımlayarak şu notları düşüyor: “Trabzon’a yaklaşıyoruz. Çok güzel. Türk konsolos, insanlar balık tutuyorlar. Şehrin ve sokaklarının –ama bilhassa yaşayanlarının- çekiciliği. Nedense bütün bunlar bana şarkın masallarını hatırlatıyor.”
Takvimler 16 Mayıs 1886’yı gösterdiğinde Çaykovski İstanbul’a varıyor. Hatıra defterine “Hava bulutlu. Öğlen yemeğinden sonra neredeyse hiç durmadan elimde dürbünle Boğaziçi’ni göreceğim umuduyla baktım durdum” yazan besteci Boğaziçi’ne vardığında büyük heyecan duyduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Öğle saatlerinde harika bir havada Boğaziçi’ne vardık. Harikulade bir güzellikte ve ilerledikçe daha da güzelleşiyor.” Bir rehber eşliğinde İstanbul’u keşfe çıkan besteci soluğu Ayasofya’da alıyor. “Ayasofya karşısında çok şaşırdım, mutlu oldum” diyen sanatçı anı defterine şu satırları düşüyor: “Galata Kulesi. Sultan’ın Çinili Köşk’ü. Müze. Yorgunluk. Manzara. Çınar Ağacı. Ayasfoya. Köprü yakınlarından öğlen yemeği. Uzakta tezyinatlarla bezeli bir cami. Köprü yakınlarında bir kahvehane.”
Çaykovski, 1889’da ikinci kez Türkiye topraklarına geldi. Avrupa turnesinden dönen sanatçının ilk durağı İzmir’di. Bu- rada geçirdiği sayılı saatlerde şehri gez meyi ihmal etmedi. O gezide not düştüğü şu anılar da kitaptaki yerini aldı: ” Fesler satın alındı. Deniz kıyısında lokantada öğle yemeği. Kordon’da fayton gezisi.” Geminin bir sonraki durağı ise İstanbul’du.
